της Ασπασίας Μπερμπέρη, Φιλολόγου Α.Π.Θ.
Η νοστρατική θεωρία διατυπώθηκε το 1903 από τον Holger Pedersen. Ο όρος αυτός προέρχεται από τη λατινική λέξη nostras που σημαίνει “συμπατριώτης”. Ο Pedersen επινόησε τον όρο “νοστρατικός” για να αναφερθεί σε γλώσσες ή οικογένειες γλωσσών, οι οποίες σχετίζονται με την Ινδο-Ευρωπαϊκή. Συσχετίζει την ΙΕ με την ουραλική, από τις γλώσσες της νότιας Ασίας, εκτός από την φινο-ουγρική, την τουρκική, την μογγολική, την Manchu, την ουγκαρίτ και την Eskimo. Ο Pedersen δεν αναφέρεται με την θεωρία του αυτή σε μία οικογένεια ή υπερ-οικογένεια, αλλά απλώς επισημαίνει τις ομοιότητες μεταξύ της ΙΕ και άλλων γλωσσών.
Κατά την δεκαετία του 1960 θεμελιώθηκε η νοστρατική θεωρία από τους Ρώσους V. Illich–Svitych και A. Dolgopolsky. Ο V. Illich–Svitych θεωρείται ο εισηγητής της νοστρατικής θεωρίας. Το 1966 εξέδωσε μια σειρά με ετυμολογίες από έξι οικογένειες γλωσσών, οι οποίες σύμφωνα με τον Illich–Svitych αποτελούν την νοστρατική. Στο άρθρο του αυτό περιελάμβανε 607 πιθανές κοινές νοστρατικές ρίζες και από αυτές μόνο οι 378 συμπεριελήφθησαν στο λεξικό του. Το 1971 εκδόθηκε το λεξικό της νοστρατικής, το οποίο αποτελεί βασικό εγχειρίδιο για την μελέτη νοστρατικών ετυμολογιών.
Επίσης, ο Dolgopolsky στην δική του θεωρία συνδέει την ΙΕ με την Αφροασιατική, την Καρτβελική και μια σειρά από γλώσσες της νότιας Ασίας, οι οποίες περιλαμβάνουν την ουραλική, την αλταϊκή και την Eskimo–Aleut. O Dolgopolsky, αρχικά, υιοθέτησε τον όρο Σιβηρο-Ευρωπαϊκή (Sibero–European), αλλά στην συνέχεια αποδέχτηκε τον όρο νοστρατικός καθώς έτσι είχε επικρατήσει στην διεθνή βιβλιογραφία. Ο Dolgopolsky ισχυρίστηκε ότι διαθέτει πάνω από 2.000 κοινές νοστρατικές ρίζες, αλλά εξέδωσε μόνο ένα μέρος του υλικού του.
Άλλοι υποστηρικτές της συγκεκριμένης θεωρίας είναι οι Αllan R. Bomhard και John C. Kerns, οι οποίοι στο έργο τους “The Nostratic Macrofamily” περιείχαν υλικό με 601 νοστρατικές ρίζες, το οποίο στην συνέχεια επεκτάθηκε σε 651.
Η νοστρατική υπερ-οικογένεια, επομένως, περιλαμβάνει τις ακόλουθες οικογένειες γλωσσών: 1. την ΙΕ, 2. την χαμιτο-σημιτική (= Αφροασιατική, η οποία αποτελείται από τη σημιτική, την αιγυπτιακή, την βερβερική, την κουσιτική, την ομοτική, την χαδική), 3. την καρτβελική, 4. την ουραλική (= φιννο-ουγρική), 5. την Samoyed και την ουγκαριτ, 6. την αλταϊκή (= τουρκική, μογγολική, κορεατική, γιαπωνέζικη και Tungustic) και 7. τη δραβιδική.
Η νοστρατική θεωρία περιλαμβάνει πλούσιο αριθμό συμφώνων και 7 φωνήεντα.
Α. Φωνήεντα
|
*/i/ • */y/[32]
|
*/u/
|
||
|
*/e/
|
*/o/
|
||
|
*/æ/
|
|||
|
*/a/
|
|||
Β. Σύμφωνα
|
|
|||||||||||
|
*/p̕/[31]
|
*/t̕/
|
*/k̕/
|
*/q̕/
|
*/ʔ/
|
|||||||
|
*/p/
|
*/t/
|
*/k/
|
*/q/
|
||||||||
|
*/b/
|
*/d/
|
*/ɡ/
|
*/ɢ/
|
||||||||
|
ejective
|
*/ts̕/
|
*/tɬ̕/
|
*/tɕ̕/¹
|
*/tʃ̕/
|
|||||||
|
voiceless
|
*/ts/
|
*/tɬ/
|
*/tɕ/¹
|
*/tʃ/
|
|||||||
|
voiced
|
*/dz/
|
*/dɮ/¹
|
*/dʑ/¹
|
*/dʒ/
|
|||||||
|
voiceless
|
*/s/
|
*/ɬ/
|
*/ɕ/¹
|
*/ʃ/
|
*/χ/
|
*/ħ/
|
*/h/
|
||||
|
voiced
|
*/ʁ/
|
*/ʕ/
|
|||||||||
|
*/m/
|
*/n/
|
*/nʲ/
|
*/ŋ/
|
||||||||
|
*/r/
|
*/rʲ/¹
|
||||||||||
|
*/l/
|
*/lʲ/
|
*/j/
|
*/w/
|
||||||||
Στη συνέχεια, ακολουθεί πίνακας με τις αντιστοιχίες των συμφώνων και των φωνηέντων της νοστρατικής υπερ-οικογένειας με τις θυγατρικές γλώσσες της:
Α. Σύμφωνα
|
Consonants
|
|||||||||
|
Proto-Nostratic
|
Proto-Indo-European
|
Proto-Kartvelian
|
Proto-Uralic
|
Proto-Altaic
|
Proto-Dravidian
|
Proto-Afroasiatic
|
|||
|
/p̕/[38]
|
/p/, /b/
|
/p/, /b/
|
/p/
|
/p/
|
«p₁«-, -/p/-, /v/-
|
«p₁«-, -/p/-, -/b/-
|
|||
|
/p/
|
/p/
|
/p̕/-, /p/-
|
/p/-, -pp- -/pː/-, -/p/-
|
/pʰ/-, -/p/-, -/b/-
|
/b/-, -/p/-, -/v/-
|
/p/
|
|||
|
/b/
|
bʰ /bʱ/
|
/b/
|
/p/-, -/w/-
|
/b/
|
/b/-, -/v/-, -/p/-
|
/b/
|
|||
|
/m/
|
/m/
|
/m/
|
/m/
|
/m/, /b/
|
/m/
|
/m/
|
|||
|
/w/
|
w/u̯ /w/
|
/w/, /u/
|
/w/, /u/
|
/b/-?, ∅-, -/b/-, –∅-, /u/
|
/v/-, ∅-, -/v/-
|
/w/, /u/
|
|||
|
/t̕/
|
/d/
|
/t/
|
/t/
|
/d/
|
/d/-, -/t/-, -/d/-
|
/t/
|
|||
|
/t/
|
/t/
|
/t̕/
|
/t/-, -tt- -/tː/-, -/t/-
|
/tʰ/-, -/t/-
|
/d/-, -/t/-, /d/-
|
/t̕/, /t/
|
|||
|
/d/
|
dʰ /dʱ/
|
/d/
|
/t/-, -ð- -/ð/-
|
/d/
|
/d/-, -ṭ- -/ʈ/-, -ḍ- -/ɖ/-
|
/d/
|
|||
|
/ts̕/ (/tɕ̕/)
|
/sk/-, -/s/-
|
/ts/, /tɕ/
|
ć /tɕ/
|
/tʃʰ/, -/s/-
|
-/c/-
|
-/s/-
|
|||
|
/ts/ (/tɕ/)
|
/sk/-, -/s/-
|
/ts̕/, /tɕ̕/
|
ć /tɕ/
|
/s/
|
|||||
|
/dz/ (/dʑ/)
|
/s/
|
/dz/, /dʑ/, /z/, /ʑ/
|
/s/, ś /ɕ/
|
/dʒ/
|
/z/-
|
||||
|
/s/ (/ɕ/)
|
/s/
|
/s/, /ɕ/
|
/s/, ś /ɕ/
|
/s/
|
j /ɟ/
|
/s/
|
|||
|
/n/
|
/n/
|
-/n/-
|
/n/
|
-/n/-
|
n- /n̪/-, -n- -/n̪/-, -ṉ- -/n̺/-
|
/n/
|
|||
|
/nʲ/
|
y-/i̯- /j/-, /n/-
|
ń /nʲ/
|
/nʲ/-, -/n/-?
|
-ṇ-? -/ɳ/
|
/n/
|
||||
|
/r/ (/rʲ/)
|
/r/
|
/r/
|
/r/
|
/l/-?, -/r/-, /rʲ/
|
/n̪/-, -/r/-, -ṟ- -/r̺/-, ṛ /ɻ/
|
/r/
|
|||
|
/tɬ/
|
/s/-, -/l/-
|
/l/
|
j- /j/-
|
/tɬ/-, -/l/-
|
|||||
|
/ɬ/
|
/l/
|
/l/
|
-x-? -/ɬ/-[39]
|
/l/
|
/d/, /ɭ/
|
/l/
|
|||
|
/l/
|
/l/
|
/l/
|
/l/
|
/l/
|
n- /n̪/-, -/l/-
|
/l/
|
|||
|
/lʲ/
|
/l/
|
/r/, /l/
|
l’ /lʲ/
|
/lʲ/
|
ḷ /ɭ/
|
/l/
|
|||
|
/tʃ̕/
|
/st/-, /s/-
|
/tʃ/
|
ć /tɕ/
|
/tʃʰ/
|
|||||
|
/tʃ/
|
/st/
|
/tʃ̕/
|
č, š /tʃ/, /ʃ/
|
/tʃʰ/-, -/s/-
|
|||||
|
/dʒ/
|
/st/
|
/dʒ/
|
č /tʃ/
|
/dʒ/
|
|||||
|
/ʃ/
|
/s/
|
/ʃ/
|
š /ʃ/
|
/s/
|
/d/, /ɭ/
|
||||
|
/j/
|
y/i̯ /j/
|
/j/
|
/j/-
|
/j/
|
y /j/
|
/j/
|
|||
|
/k̕/
|
/ɡ/, ǵ /ɡʲ/, gʷ /ɡʷ/[40]
|
/k/
|
/k/
|
/k/-, -/ɡ/-
|
/ɡ/-, -/k/-, -/ɡ/-
|
/k/
|
|||
|
/k/
|
/k/, ḱ /kʲ/, kʷ /kʷ/[40]
|
/k̕/
|
/k/-, -kk- -/kː/-, -/k/-
|
/kʰ/-, -/k/-
|
/ɡ/-, -/k/-, -/ɡ/-
|
/k̕/
|
|||
|
/ɡ/
|
gʰ /ɡʱ/, ǵʰ /ɡʲʱ/, gʰʷ /ɡʷʱ/[40]
|
/ɡ/
|
/k/-, -x- -/ʁ/-[39]
|
/ɡ/
|
/ɡ/-, –∅–
|
/ɡ/
|
|||
|
/ŋ/
|
-/n/-
|
-/m/-?
|
/ŋ/
|
-/nʲ/-
|
n- /n̪/-, -ṉ- -/n̺/-, -/t/-
|
-/n/-
|
|||
|
/q̕/
|
h₂ /χ/[39]
|
/q/
|
∅-, -/k/-
|
∅-, -/k/-, -/ɡ/-
|
∅-, -/ɡ/-
|
/χ/
|
|||
|
/q/
|
/k/, ḱ /kʲ/, kʷ /kʷ/[40]
|
/q̕/-, -/k̕/-
|
/k/-, -kk- -/kː/-
|
/kʰ/-, -/k/-
|
/ɡ/-, -/k/-, -/ɡ/-
|
/k̕/
|
|||
|
/ɢ/
|
h₃ /ʁ/[39]
|
/ʁ/
|
-x- ∅-, -/ʁ/-[39]
|
∅-, -/ɡ/-
|
∅
|
/ʁ/
|
|||
|
/χ/
|
h₂ /χ/[39]
|
/χ/
|
∅-, -x- -/ʁ/-?[39]
|
∅–
|
∅–
|
/ħ/
|
|||
|
/ʁ/
|
h₃ /ʁ/[39]
|
/ʁ/
|
∅-, -x- -/ʁ/-?[39]
|
∅–
|
∅–
|
/ʕ/
|
|||
|
/ħ/
|
h₁ /h/[39]
|
/h/ > ∅
|
∅-, -x- -/ʁ/-?[39]
|
∅–
|
∅–
|
/ħ/
|
|||
|
/ʕ/
|
h₁ /h/[39]
|
/h/ > ∅
|
∅-, -x- -/ʁ/-?[39]
|
∅–
|
∅–
|
/ʕ/
|
|||
|
/ʔ/
|
h₁ /ʔ/[39]
|
/h/ > ∅
|
∅
|
∅
|
∅
|
/ʔ/
|
|||
|
/h/
|
h₂? /χ/[39]
|
/h/ > ∅
|
∅-, -x- -/ʁ/-?[39]
|
∅–
|
∅–
|
/h/
|
|||
Β. Φωνήεντα
|
Vowels
|
|||||||||
|
Proto-Nostratic
|
Proto-Indo-European[41]
|
Proto-Kartvelian[41]
|
Proto-Uralic
|
Proto-Altaic
|
Proto-Dravidian
|
Proto-Afroasiatic[41]
|
|||
|
/a/
|
/e/, /a/
|
/e/
|
/a/
|
/a/
|
/a/
|
||||
|
/e/
|
/e/, ∅
|
/e/, ∅
|
/e/
|
/e/
|
/e/, /i/
|
||||
|
/i/
|
/ai̯/, /e/, /ei̯/, /i/, ∅
|
/e/, /i/, ∅
|
/i/
|
/i/
|
/i/
|
||||
|
/o/
|
/e/, /o/
|
/we/ ~ /wa/
|
/o/
|
/o/
|
/o/, /a/
|
||||
|
/u/
|
/au̯/, /e/, /eu̯/, /u/
|
/u/ ~ /wa/
|
/u/
|
/u/
|
/u/, /o/
|
||||
|
/æ/
|
/e/
|
/e/, /a/, /aː/
|
/æ/
|
ä /æ/
|
/a/
|
||||
|
/y/
|
/e/
|
/u/
|
/y/, /ø/
|
ü /y/
|
/u/
|
||||
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΙ 