Ενδιαφέροντα βιβλιογραφικά στοιχεία για την Εφημερίδα των Μαρκίδων -Πούλιου

«Κάποτε εντούτοις, όταν οι ρωσικές νίκες στον ρωσο-τουρκικό πόλεμο του 1787 – 1792 δίνουν ελπίδες για πλήρη νίκη της Ρωσίας, προοιωνίζοντας την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους,  η Εφημερίς δημοσιεύει ειδήσεις για την πρόοδο των Ρώσων χωρίς να κρύβει τον ενθουσιασμό της.»[1]

«Ιδιαιτέρως σημαντικά τα στοιχεία της Εφημερίδος για την ελληνική βιβλιοπαραγωγή. Δημοσιεύει συχνά αγγελίες ελληνικών εκδόσεων παρέχοντας πληροφορίες πολύτιμες για την κίνηση του ελληνικού βιβλίου στην περίοδο αυτή. Δημοσιεύεται επίσης συχνά ποίηση, διδακτική ως επί το πλείστον, «φαναριώτικη» από γραμματολογική άποψη.» [1]

«Διατρέχοντας ο σημερινός αναγνώστης τα φύλλα της Εφημερίδος αποκτά μια καλή ιδέα για θέματα, όσα απασχολούσαν τον ελληνισμό της εποχής. … Η Εφημερίς αποτελεί επίσης σημαντική πηγή για την κίνηση της βιβλιοπαραγωγής αφού δημοσιεύει συχνά αγγελίες για καινούριες εκδόσεις παραθέτοντας κάποτε και τα ονόματα των συνδρομητών. Είναι γνωστή η συμβολή  των προεπαναστατικών εφημερίδων και φιλολογικών περιοδικών στην πληροφόρηση τη σχετική με την εκδοτική παραγωγή και τη κίνηση  του βιβλίου. Πολύ συχνά, σχεδόν κάθε δεύτερο φύλλο, η ύλη της Εφημερίδος συμπληρώνεται με ποίηση. Διδακτική της περισσότερες φορές, έχει εντούτοις τη γοητεία που της προσδίδει η χρήση της δημώδους γλώσσας και το ανεπιτήδευτο ύφος. » [2]

«Η κίνηση για την παιδεία, πολύ αισθητή στα χρόνια αυτά, είχε αρχίσει κιόλας στον 17^ο αιώνα, ωριμάζει και εντείνεται στον 18^ο και παίρνει μορφή κινήματος στον 19^ο αιώνα. Η νέα εμπορική τάξη υπηρετεί και συντηρεί το παιδευτικό κίνημα τώρα που οι δυνάμεις, όπως η Εκκλησία και οι Έλληνες ηγεμόνες των Παραδουνάβιων Επαρχιών, υποχωρούν από τις προοδευτικές τους θέσεις και αναδιπλώνονται σε συντηρητικά σχήματα. Ωστόσο το δημιουργικό πνευματικό κλίμα θα αποτελέσει την υποδομή για την νέα παιδευτική εξόρμηση που λειτουργείται τώρα σε περισσότερα κέντρα και με ευρύτερη συμμετοχή. Οι Παραδουνάβιες Επαρχίες όπου το ελληνικό στοιχείο παίζει ηγετικό ρόλο, έργο, συνιστούν  από παρα΄δοση εστίες επαφής με την ευρωπαϊκή σκέψη και την ευρωπαϊκή παιδεία, κι μαλιστα τη γαλλική. [1]

Σ. 102 «Η έκδοση της Εφημερίδος πραγματοποιείται σε εποχή θεμελιακών αλλαγών για την Ευρώπη.», σ. 105: «Η δεκαετία μέσα στην οποία κυκλοφόρησε υπήρξε περίοδος ελπίδων και προσδοκιών για τους λαούς της Ευρώπης, μάλιστα για όσους βρίσκονταν υποταγμένοι σε ξένο δυνάστη.»Ποιοι είναι αυτοι οι τελευταιοι λαοι;… «Για τους Έλληνες, κατεξοχήν. Ενθαρρυμένοι από τα μηνύματα της Γαλλικής Επανάστασης, αλλά και από το μείζον γεγονός της παρουσίας γαλλικών δημοκρατικών δυνάμεων σε έδαφος ελληνικό, στα Ιόνια νησιά, έζησαν σε τούτα τα χρόνια σε κατάσταση έντασης με την προσδοκία σύντομης απελευθέρωσης. Μέσα σε αυτό το κλίμα επαναστατικής αναταραχής και πολιτικών μεταλλαγών παρακινήθηκαν ελληνικά περιβάλλοντα να αναλάβουν ενέργειες πολιτικές και επαναστατικές πρωτοβουλίες. Το επαναστατικό κίνημα του Ρήγα και των συντρόφων του, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονται οι αδερφοί Μαρκίδη – Πούλιου, παρά την τραγική του κατάληξη, στάθηκε καθοριστικό για μελλοντικές πολιτικές δραστηριότητες των Ελλήνων πατριωτών. Την περίοδο αυτή κυκλοφορούν κείμενα σημαντικά, δηλωτικά του τρόπου με τον οποίο η ελληνική λογιοσύνη αντιμετώπιζε το πρόβλημα της / σ. 106 χειραφέτησης και αναγέννησης του έθνους· ορισμένα διακρίθηκαν για τον αγωνιστικό παλμό και την ευτολμία τους» [1]

Σ. 109 «… η ενημέρωση των Ελλήνων για όσα διαδραματίζονταν σε περιοχές ευρωπαϊκές, προκαλούσαν την δυσφορία των τουρκικών αρχών. Οι αναφορές τις οποίες έστελνε τακτικά ο διπλωματικός ακόλουθος της Αυστρίας στην Κωνσταντινούπολη στον υπουργό του στη Βιέννη για να τον ενημερώνει σχετικά με την ανησυχία που του προκαλούσαν στην Υψηλή Πύλη τα δημοσιεύματα, και συνεπώς η ίδια η ύπαρξη της Εφημερίδος, είναι ενδεικτικά  για τις θέσεις της τουρκικής κυβέρνησης και για την τάση των Τούρκων να επεμβαίνουν κάθε φορά που θεωρούσαν ότι ορισμένες δραστηριότητες των Χριστιανών υπηκόων τους ήταν επικίνδυνες, ακόμη και αν επραγματοποιούντο έξω από το τουρκικό έδαφος. » [2]

[1] Κουμαριανού Αικατερίνη, Ιστορία του Ελληνικού Τύπου. 18^ος – 19^ος αι., επιμέλεια: Αλέξης Μαλλιάρης, Ερμής, Αθήνα, 2010, σ. 38

[2] Κουμαριανού Αικατερίνη, Ιστορία του Ελληνικού Τύπου. 18^ος – 19^ος αι., επιμέλεια: Αλέξης Μαλλιάρης, Ερμής, Αθήνα, 2010, σ. 38

[1] Κουμαριανού Αικατερίνη, Ιστορία του Ελληνικού Τύπου. 18^ος – 19^ος αι., επιμέλεια: Αλέξης Μαλλιάρης, Ερμής, Αθήνα, 2010, σ. 157

[1] Κουμαριανού Αικατερίνη, Ιστορία του Ελληνικού Τύπου. 18^ος – 19^ος αι., επιμέλεια: Αλέξης Μαλλιάρης, Ερμής, Αθήνα, 2010, σ. 70

[2] Κουμαριανού Αικατερίνη, Ιστορία του Ελληνικού Τύπου. 18^ος – 19^ος αι., επιμέλεια: Αλέξης Μαλλιάρης, Ερμής, Αθήνα, 2010, σ. 111

[1] Κουμαριανού Αικατερίνη, Ιστορία του Ελληνικού Τύπου. 18^ος – 19^ος αι., επιμέλεια: Αλέξης Μαλλιάρης, Ερμής, Αθήνα, 2010, σσ. 108 – 109